Het comité dat de herdenking van de kaping bij De Punt organiseert, bestaat vooral uit mannen van boven de 70 die de kaping en andere gijzelingsacties heel bewust meemaakten.
Hun wens: het herinneringsstokje overgeven en een jongere generatie Molukkers de ruimte te geven om de verhalen over hun geschiedenis door te vertellen. Drie van hen vertellen hoe zijzelf en leeftijdsgenoten kijken naar de gebeurtenissen uit het verleden van de Molukkers in Nederland.
Jecy© RTV Drenthe
Jecy Sihasale: “In het comité dat elk jaar de herdenking van 11 juni organiseert, ben ik al tien jaar het jongste lid. De meesten zijn mannen van boven de 70 en op een gegeven moment houden zij ermee op. We zijn dus al een tijdje aan het proberen om te verjongen en dat is goed gelukt. Er zijn nieuwe mensen uit de derde generatie toegevoegd, dus er zit mooi schot in.
De geschiedenis van de Molukkers leeft heel erg bij de jongeren. Het is een stuk van je identiteit en zit in je DNA. Molukse jongeren willen graag weten waar hun ouders vandaan komen en hoe het zover heeft kunnen komen dat de Molukkers hier in Nederland zijn en blijven. Alles wat er tot nu toe gebeurd is, heeft te maken met dat begin.
Er werd de Molukkers die hier als eersten kwamen van alles beloofd. Maar toen de KNIL-ers hun eerste stappen op de kade in Rotterdam zetten, werden ze op staande voet ontslagen en werd hun soldij in één keer afgenomen. Ze moesten naar een voormalig doorgangskamp uit de Tweede Wereldoorlog en de Nederlandse regering wilde dat ze zouden integreren.”
(Tekst gaat verder onder de video)
Jonge generatie Molukkers klaargestoomd voor doorgeven geschiedenis
“De meeste van onze ouders en grootouders hadden hun ingepakte koffers maanden klaarstaan. Ze zouden namelijk toch weer weggaan. Uiteindelijk zijn uit al die gebroken beloftes ook de kaping en gijzelingsacties voortgekomen. Daarbij zijn doden gevallen, zowel aan Nederlandse als Molukse kant. Natuurlijk is dat niet de manier geweest om actie te voeren, maar het begrip voor de acties is er nog steeds.
Het verdriet van onze ouders, opa’s en oma’s hebben mijn vrienden en ik meegekregen. Dat draag ik altijd mee en geef ik ook weer door aan mijn eigen kinderen. Als je die verhalen op een juiste manier overdraagt aan toekomstige generaties, dan gaan zij daar ook over nadenken.
Misschien geven ze er hun eigen draai aan, maar ze weten tenminste wel dat het gewoon niet klopt wat er zich allemaal heeft afgespeeld in het verleden. En dan krijg je jongeren ook mee in het verhaal van de geschiedenis.
Wat ik merk, is dat jongeren zich steeds meer voor die geschiedenis interesseren. Dat komt ook doordat we meekrijgen wat er op de Molukken zelf speelt. Mensen leven daar in onderdrukking van Indonesië en mogen niet beschikken over hun eigen oergronden. Met jongerenorganisaties zijn we bezig om daar bewustwording voor te creëren, zowel bij de nieuwe generaties hier als bij de mensen op de Molukken.”
Nino© RTV Drenthe
Nino Solisa: “De Molukse Zaak leeft bij mij nog net zoals bij mijn vader (Noes Solisa, die onder meer als woordvoerder optrad rond de Molukse gijzelingsacties, red.). Die zaak bestaat uit twee belangrijke sporen. Het eerste heeft te maken met ons vaderland en het feit dat de Zuid-Molukken tot op heden een bezet gebied is. De dekolonisatie is daar wel ingezet, maar nooit helemaal voltooid.
Het tweede spoor is het verhaal van de Molukse gemeenschap in Nederland. Met name gaat het er dan om hoe de overtocht hiernaartoe tot stand is gekomen en hoe er met de eerste generatie Molukkers is omgegaan.
Ideologisch is er ook niet zo heel veel veranderd en ik zie dat de jongeren nog steeds op allerlei manieren proberen op te komen voor die beide zaken. Door middel van culturele uitingen en kunstuitingen zie je dat de Molukse zaak zeker nog leeft. De gevoelens over hoe er in het verleden met onze mensen is omgegaan, zitten nog steeds in de jongere generaties.
Die gevoelens zijn wel minder intens. Ik ben bijvoorbeeld niet zoals mijn vader opgegroeid in voormalig Kamp Westerbork. Als je beelden terugziet van die tijd, zie je dat het daar wel echt erg was. Mijn generatie is gewoon opgegroeid in moderne huizen. Dat maakt de herinneringen aan die eerdere tijd denk ik belangrijker.
Wat nog steeds knelt is dat Nederland nooit de koloniale rekening helemaal heeft opgemaakt. Nederland heeft denk ik veel moeite met haar koloniale verleden, maar dat moet je een bepaalde plek geven in de samenleving zodat je er met elkaar overheen kan stappen. Begin bijvoorbeeld maar eens met het uitbetalen van alle pensioenen van de KNIL-militairen, die ze nooit gehad hebben.
Acties zoals de treinkaping kwamen voort uit de frustratie daarover en ik vind dat je die gebeurtenissen moet zien in de tijdsgeest van toen. Dat doet Nederland ook, wanneer het gaat over de koloniale geschiedenis. Op de Banda Eilanden zijn in de 17e eeuw meer dan tienduizend mensen vermoord.
Tegelijkertijd wordt er van de Molukse gemeenschap verwacht dat zij door de bril van nu de acties van toen gaan veroordelen. De gevoelens van destijds heb ik zelf niet. Ik kom uit een heel andere tijd.
Op veel plekken zie ik dat jongeren zich steeds meer willen inzetten voor de gemeenschap. En dan heb ik het over de derde en vierde generatie Molukkers, uit de leeftijdscategorie 20 tot 45 jaar. Dankzij die impuls krijgen herdenkingen als die van vandaag een nieuwe boost. Jongeren spelen een grote rol, met bijvoorbeeld een rap.
Zelf lever ik een bijdrage aan het communicatieteam van de RMS-regering in ballingschap. We proberen het geluid van de onafhankelijkheidsbeweging zo goed mogelijk over te brengen via hedendaagse kanalen als Instagram en Facebook.
Daarnaast doe ik mee aan de initiatiefgroep ‘Niet mijn aankomst’, die ontstaan is naar aanleiding van de geplande herdenking van de Molukse overtocht naar Nederland. We vinden dat er tijdens zo’n herdenking meer zou moeten worden gedaan voor de Molukse gemeenschap, niet enkel symbolische acties maar ook daden.
Momenteel proberen we Molukkers uit het hele land meer bij elkaar te brengen. Vroeger had je overal wijkraden en waren we goed georganiseerd. Dat proberen we weer aan te wakkeren.”
Gloria© RTV Drenthe
Gloria Lappya: “Zelf ben ik niet bezig met het organiseren van herdenkingen, daar ben ik niet zo actief mee bezig. Dat doe ik op een andere manier, een meer creatieve manier. Ik schrijf gedichten waarin ik de Molukse strijd verwerk.
Op de begrafenis van mijn oom, hij was één van de kapers (Junus Ririmasse, red.), droeg ik bijvoorbeeld een gedicht voor over jongeren. De boodschap, of eigenlijk de oproep, was dat jongeren op moeten staan en hun talent moeten gaan gebruiken om de strijd voort te zetten.
Het is belangrijk dat jongeren het organiseren van de herdenkingen over gaan nemen, al is dat best lastig. De eerste en tweede generatie Molukkers kijken heel anders naar de gebeurtenissen dan de derde, vierde en vijfde generatie.
Jongere generaties staan denk ik wat meer open voor andere inzichten, terwijl de oudere generaties meer vasthouden aan hun eigen standpunten. Definitief terugkeren naar de Molukken is zoiets. Voor een half jaartje is het erg lekker om daar te zijn, maar ik ben geboren in Nederland en heb hier alles.
En zoals het maken van excuses door de Nederlandse overheid. Een deel wil dat koning Willem-Alexander namens Nederland zijn excuses aanbiedt. Maar als ik voor mezelf spreek, heb ik daar geen behoefte aan. Het is net als het laten vallen van servies: je kunt wel sorry zeggen, maar het is al gebroken.
Er moet echte actie worden ondernomen en dan heb ik het niet perse over een schadevergoeding betalen. Veel Molukkers van de eerste generatie hebben wat hen is aangedaan nooit helemaal kunnen verwerken en zijn aan hun lot overgelaten. Iedereen verwerkt dat op zijn of haar eigen manier, maar het zou fijn zijn als er meer voor hen geregeld zou worden.
De kaping en de andere acties uit de jaren 70 zie ik als een schreeuw om aandacht, een noodkreet. Er is voor die tijd zo veel gebeurd en er werd gewoon niet geluisterd. Een kaping of gijzeling doe je niet zomaar en als ik er op terugkijk, denk ik dat het noodzakelijk was wat zij hebben gedaan.
De tijden zijn wel veranderd en vandaag zou zo’n actie niet zo snel meer gebeuren. Maar ook al zijn we een aantal generaties verder, onbewust krijg je de gevoelens die er toen waren wel mee. Wat er is gebeurd met de Molukkers wordt nog altijd niet echt erkend.”